Yeni Dönemde OSB ve OSB’lerin Dönüşümü

OSB Dönüşümü! Türkiye’de sanayi gelişiminde önemli role sahip olan Organize Sanayi Bölgelerine (OSB), Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düşük faizli ve uzun vadeli krediler ile destek sağlandığı bilinmekte.  1960’lı yıllardan günümüze 311 adet OSB’ye tüzel kişilik kazandırılmış, 2017 sonu itibarıyla ise tamamlanmış OSB proje sayısı 180’e ulaşmıştır. Son 16 yıllık dönemde sanayi bölgelerinin mekânsal gelişimi kapsamında gerçekleştirilen ilerlemeler ile birlikte kısa sürede ekonomi özelinde de pozitif yönde sonuçlar elde edilmiştir. Geçmiş yıllara yönelik tamamlanan projeler değerlendirildiğinde ise 2002 yılı öncesine ait 40 yıllık dönemde yılda ortalama 2 adet OSB projesi biterken, son 16 senede yılda ortalama 8 adet OSB projesi tamamlanmıştır.

Geçmişten Günümüze OSB Projeleri

Günümüzde 53 bin firmanın faaliyet gösterdiği ve 1,8 milyon kişiye istihdam olanağı sunan OSB’ler, firmalar için birçok kapsamda destek sağlayarak hem finansman yükünün hafiflemesine hem de rekabet gücünün artmasına katkı sağlamaktadır.

OSB’ler sayesinde sunulmuş olan yapılanma olanakları ve bunların katkıları, 1962’den 2018 yılına kadar olan süreçte verimlilik ekonomisi üzerinde de önemli etkilere sahip. Uygun arsa ve altyapı imkanlarının sağlanması ve bunun beraberinde getirdiği çevre ve kentleşme kapsamındaki gelişimler, sanayileşme üzerinde kritik bir rol oynamakta. Gerçekleştirilen bu planlama ve gelişim sürecinin, uygulamada da sahip olduğu başarısı ise ulusal ve bölgesel kalkınma üzerindeki olumlu sonuçları ile desteklenmekte.

2018 ve sonrası için ise yenilik ekonomisinde OSB’nin katkısının nasıl arttırılabileceği konusunun odak noktası olduğu söylenebilir. Bu kapsamda da “Firmaların, Sanayinin ve Ekosistemin Zihinsel ve Mekânsal Dönüşümü” ana başlık olurken, hedef konusunu ise dört farklı noktaya odaklamıştır.

Organize Sanayi Bölgeleri İhtiyaç Haritaları

2017-2018 yılları için yenilikçi OSB’lerde ihtiyaç analizlerini belirlemek amacıyla 9 farklı şehir, 12 farklı OSB hedef alınarak 293 tane görüşme sağlanarak anket ve mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Değerlendirilmelerin yapıldığı odak gruplar ise OSB yönetimleri, belediye başkanları, rektörler, sanayi ve ticaret odası başkanları, kalkınma ajansları, Teknopark yöneticileri ve sanayiciler olmak üzere hedefe uygun dağılımlar ile seçilmiştir. Sonucunda ise aslında ihtiyaca uygun en göz önünde bulundurulması gereken veriler, içinde bulundukları OSB’yi gözlemleme ve deneyimleme olanağına sahip olan sanayiciler tarafından belirtilen görüşlerden elde edilmektedir.

Gelişen endüstriye ve teknolojiye olan farkındalığın artması ile OSB’lerde bulunan firmaların da yenilikçi ihtiyaç taleplerine yönelik beklentilerini arttırmıştır. OSB’lerin ise firmaların yenilikçi ihtiyaçlarına olan katkıları yapılan araştırmalar sonucunda arz ve talep varlığını göstermektedir. İncelemeler sonucunda firmaların yenilikçilik konusundaki en büyük ihtiyacının üniversite iş birliği konusunda olduğu görülmüştür. Bunu ise Teknoloji ve Yenilik ile Uluslararasılaşma eşit yüzdelik dilimlerle takip etmekte. Burada da firmaların artık yerelden globale ulaşmakta daha istekli ve bu kapsamda kendilerini geliştirmeye daha açık oldukları görülmektedir. Bu sebeple de Firmalar Arası İşbirliği ve Mentorluk ihtiyaçları takip eden bir diğer taleplerdir. Firmaların birbirleri ile daha fazla iş birliği yapabildikleri bir alan oluşması, OSB’lerin bünyesinde bulunan firmalar için bilgi aktarımlarını daha kolay sağlayabilirken aynı zamanda da ortak bir fikirle yeni yolda yürüyebilme olanaklarını sağlayacaktır. Yine aynı şekilde buralarda kendilerine bilgi aktarımı sağlayacak, yönlendirmelerde bulunacak firma özelinde ya da OSB özelinde istihdam edecek mentorluk hizmetlerinin de sağlanması diğer ihtiyaçların verimliliğe ulaşmasında etkili olacaktır.

Yeni dönem OSB’lerin de firmaların ihtiyaçlarına dair verilerden elde ettikleri ana noktalara odaklanarak, dönüşüm hedeflerini iki farklı model üzerinde gerçekleştirmesi hedefleniyor.  Model 1’in gelişmişliğine bağlı olarak tüm OSB’leri hedef alırken, Model 2’nin hedef noktalarını gelişmiş bölgelerde yeni kurulacak sanayi ve teknoloji bölgeleri oluşturmaktadır.

Sanayicilerin belirtmiş oldukları görüşlerin değerlendirme sonuçları.

İkinci aşama ise arayüz yapısı ve yenilik merkezi konularına odaklanıyor. Genel kapsamına geçmeden önce, “Arayüz” kavramı ile ifade edilen devlet-firma-üniversite; küresel-ulusal-yerel gibi farklı katmanların tam olarak kesiştiği noktada faaliyet gösterecek olmalarıdır. Tanım aslında bu aşamanın odağının ne olduğu konusunda oldukça açıklayıcı. Ancak, temel olarak arayüz yapılarının odağında beş farklı yeni hizmet grubunun olması gerektiği yönündedir.

Bunlar ise Teknoloji ve Transfer Ofisi(TTO); Araştırma, Uygulama, Yenilik Merkezi; Yeni Nesil Teknoloji Geliştirme Bölgesi; Açık Yenilik Platformu; Küme Yöntemi’dir. Model 1’de yer alan her iki aşamada da gelişime, yeni birimler ile sanayinin canlanmasına, sanayicinin gelişmesine, yerelde ve globalde sahip olduğu potansiyelini göstermek için tüm ihtiyaçların karşılanmasına odaklanılıyor.

Model – 2

Model 2’de hedeflenen mekansal dönüşüm ile sıfırdan kurulacak olan OSB bölgelerinde yeni bir yapılanmanın gerçekleştirilmesi hedeflenirken, bu OSB’lerin kurulumunun gerçekleştirilmek istenildiği yerlerin seçiminde ise kaynak gerekliliği, hedef kitle kriterleri ve yaratıcı sınıfı çekebilme potansiyeli değerlendirmenin temel faktörlerini oluşturmakta. Bu sebeple odaklanılan bölgelerin, ülkenin teknoloji geliştirme, yüksek katma değer üretme kapasitesi ve yaşam kitlesi en yüksek olduğu yerler olacak şekilde seçilmesi planlanmaktadır.

2018 yılı itibari ile odaklanılan, Yeni Dönem OSB’lerin gelişimi ile birlikte katma değeri yüksek ürün ve hizmet üretme kapasitesinin artacağı, OSB’lerin teknolojik gelişimlerini hızlandıracağı, aynı zamanda sağlanan iş birlikleri ile sanayicinin ve sanayinin büyümesinde temel faktör olacağı görülmekte. Özetle tüm planlamalar ve yapılanma hedefleri gösteriyor ki, amaçlanan zaman süresi boyunca, sonuçların yerel ekonomi üzerindeki pozitif yöndeki etkileri gözlemleneceği gibi ve global pazardaki Türkiye’nin yeri daha da güçlenecek ve gelişecektir.

Detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.