Bu yazımızda kısaca teknoloji hazırlık seviyeleri hakkında bilgi vereceğiz. Bu yazıyı hazırlarken Savunma Sanayii İçin Teknoloji Hazırlık Seviyesi Kılavuzu kaynak olarak kullanılmıştır.
Teknoloji Hazırlık Seviyesine (THS) Neden İhtiyaç Duyulmuştur?
Mevcut düzende rekabet ortamında fark yaratanlar teknolojiyi yakalan ve yeni teknolojiler yaratabilenlerdir. Şirketler ve kurumlar teknolojiyi yönetebildikleri sürece ayakta kalmaya devam edeceklerdir. Bu üstünlüğün sağlanabilmesi için ise, teknoloji yönetimi alanında benimsenen akılcı ve sürdürülebilir bir politikaya ihtiyaç vardır.
Şirketlerin ve kurumların kullandıkları teknolojileri doğru belirlemek ve takibini yapabilmek için ise mevcut durumu iyi analiz etmek gerekir. Bu analizin en büyük sebebi performans, takvim ve bütçenin doğru yönetilmesini sağlamaktır.
Teknoloji Hazırlık Seviyesi(THS), belirli bir teknolojinin olgunluğunun değerlendirilmesini sağlayan ve farklı teknolojiler arasında olgunluğun tutarlı bir şekilde karşılaştırılmasına imkân veren sistematik bir ölçüm sistemidir (Mankins, 1995). THS, ilk olarak 1980’lerde NASA’da uzay teknolojisinin riskini ve hazırlığını değerlendirmek amacıyla kullanılmaya başlanmıştır (Fernandez, 2010). Kullanımında görülen faydalar nedeniyle, GAO tarafından ABD’nin büyük savunma tedarik projelerinde kullanılması önerilmiştir ve 1999’dan itibaren kullanılmaktadır.
Teknoloji Hazırlık Seviyeleri
THS 1 : Temel ilkeler gözlendi ve raporlandı
- En düşük teknoloji hazırlık seviyesidir. Bilimsel araştırma, uygulamalı araştırma ve geliştirmeye dönüşmeye başlamıştır. Örnekler daha çok teknolojinin temel özelliklerinin kâğıt üzerinde gösterimini içerir.
THS 2 : Teknoloji konsepti veya uygulaması formüle edildi
- Teori ve bilimsel prensipler, belirli bir uygulama alanındaki konseptin tanımlanmasına odaklanır. Uygulamaların karakteristik özellikleri tanımlanır. Uygulamaların analizi veya simülasyonu için analitik araçlar geliştirilir. Herhangi deneysel bir kanıt veya detaylı bir analiz bu aşamada yoktur. Yeni konsept, fiziksel ve matematiksel prensiplere dayanmaktadır.
THS 3 : Analitik ve tecrübeye dayalı olarak, kritik işlev ve/ve ya özellik kanıtlandı
- Konsept gösteriminin onaylandığı aşamadır. Teknoloji olgunlaşma sürecinin bu adımında aktif Ar-Ge, analitik ve laboratuvar çalışmaları ile başlamıştır. Bu seviyede THS 2’de ortaya atılan fikirler, deneysel ve analitik olarak kanıtlanmalıdır.
THS 4 : Laboratuvar ortamında tezgâh üstü, bileşen ve alt bileşen doğrulaması yapıldı
- Prototipin tüm aksamları ile entegre edildiği ve test ile doğrulanmasının yapıldığı aşamadır. Teknoloji alt bileşenleri veya temel teknolojilerinin tümü prototip üzerine entegre edilmiştir. Test aşamasında, tüm temel teknolojileri ve alt bileşenleri entegre edilmiş olan prototip, tam ölçekli problem ve veri setleri ile test edilir.
THS 5 : Bileşenin ve/veya tezgâh üstü tasarımın, uygun çevresel ortamda doğrulaması yapıldı
- Test edilen bileşen ve/veya tezgâh üstü tasarım, gerçek sistemin son tasarımına oldukça yakın seviyededir. Prototipin veya temsili modelin uygun çevresel ortamda (gerçek ortamı temsil eden ortamda) doğrulaması.
THS 6 : Sistem/alt sistem modeli ya da prototipi, uygun çevresel ortamda gösterildi
- Tam ölçekte karşılaşılan gerçek problemlerin, uygun çevresel ortamda temsili model veya prototipe uygulandığı aşamadır. Bu aşamada prototip veya temsili model, uçmak veya uzaya gönderilmek zorunda değildir. Bu ortamları simüle eden, uygun çevresel ortamda testler yapılmalıdır.
THS 7 : Prototip harekât ortamında gösterildi
- Operasyon ortamında sistem prototip gösterimi aşamasıdır. Sistem veya prototip, gerçek ölçekte veya gerçek ölçeğe yakın boyutta, tüm fonksiyonların deneme gösterimi ve testler için uygundur. Prototip, tamamlayıcı ve ana sistemlerle iyi şekilde entegre olmuştur. Mühendislik açısından prototipin harekât ortamında başarılı olması önemli bir aşama ve hedeftir.
THS 8 : Sistem tamamlandı ve performans değerlendirmesi test ve gösterimle yapıldı
- Sistem geliştirmenin son aşamasıdır. Operasyonel yazılım ve donanım sistemlerinin tamamı entegre edilmiştir. Çoğu kullanıcı dokümanları, eğitim dokümanları ve bakım dokümanları tamamlanmıştır. Tüm fonksiyonel testler simüle edilmiş ve operasyon ortamında farklı senaryolar ile test edilmiştir.
THS 9 : Sistem performansı gerçek bir görevde başarıyla gerçekleşti
- Donanım ve yazılım sistemlerinin tamamı entegre edilmiştir. Gerçek sistem operasyonel ortamda test edilmiştir ve gerçek operasyonu başarı ile tamamlamıştır.
Teknoloji Hazırlık Seviyesi (THS) Kullanım Alanları
Savunma Sanayi’nde ve NASA’da kullanılmasının dışında Avrupa Birliği fon programı olan HORIZON 2020 projelerinde ve TUBİTAK TEYDEB çağrılarında THS seviyesi aranmaktadır. Geliştirilmesi istenilen konuya istinaden verilen çağrı içerisinde THS’nin belirli bir seviyeden diğer seviyeye taşınması istenmektedir.
Özetle, firmalar ve kişiler arasında ortak bir dil yaratarak mevcut durumun analiz edilmesini sağlayan bir sistemin tanımıdır; Teknoloji Hazırlık Seviyesi.