Türkiye Cumhuriyeti Sanayi Bakanlığı tarafından Ar-Ge Merkezleri; Ar-Ge Merkezi, işletmenin organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran yurt içinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan ve en 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden, yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneği olan, aynı bina veya aynı yerleşke içinde yer alan birimler olarak tanımlanmaktadır. Ar-Ge Merkezlerinin amacı, Ar-Ge faaliyetleri sonucunda yenilikçi ürün ve çözümlerin piyasaya sunulmasıdır. Ar-Ge Merkezleri, Ar-Ge kültürünün firma içerisinde içselleştirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu sayede sürdürülebilir geliştirme felsefesi benimsenir, verimli ve etkin Ar-Ge çalışmaları hayata geçirilir. Bu çalışmaların sonucu olarak ortaya çıkartılan ve piyasaya sürülen ileri teknoloji ürünler, ülke ekonomisine katkı sağlamakta, uluslararası pazarda hem firmanın hem de ülkemizin rekabet gücüne pozitif katkıda bulunmaktadır.
Sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalar, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetler ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetler Ar-Ge faaliyeti olarak tanımlanırken, Ar-Ge Projesi; Ar-Ge faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde gerçekleştirilen ve araştırmacı tarafından yürütülen projedir.
Ar-Ge Merkezlerinde gerçekleştirilen çalışmalar; ürün ve üretim süreçlerinde yenilik yapılması, teknolojik bilgi üretimi, nitelikle işgücü istihdamının artırılması, Ar-Ge odaklı yabacı sermaye yatırımlarının hızlı bir şekilde ülkemize girişinin sağlanması, teknolojik bilginin ticarileşmesi ve yüksek ürün kalite ve standardının sağlanmasıdır.
Ar-Ge Merkezi kurma koşulları, Türkiye Cumhuriyeti Sanayi Bakanlığı tarafından aşağıdaki şekilde belirlenmiştir;
- Ar-Ge Merkezlerinde en az 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesi,
- Ar-Ge Merkezlerinin Kanun kapsamındaki Ar-Ge faaliyetlerinin yurt içinde gerçekleştirilmesi,
- Başvuru yapan işletmenin; yeterli Ar-Ge yönetimi ile teknolojik varlıklar, Ar-Ge insan kaynakları, fikrî haklar, proje ve bilgi kaynakları yönetim yeteneği ve kapasitesinin bulunması,
- Ar-Ge Merkezlerinin, Ar-Ge ve destek personelinin Ar-Ge Merkezinde çalıştığının fiziki kontrolünü yapacak mekanizmalara sahip olması,
- Ar-Ge Merkezlerinin konusu, süresi, bütçesi ve personel ihtiyacı tanımlanmış Ar-Ge ve yenilik program ve projelerinin bulunması,
- Ar-Ge Merkezlerinin ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki mekân içinde yer alması,
Ar-Ge Personelleri Araştırmacı, Teknisyen ve Destek Personeli olarak kategorize edilir.
Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az lisans mezunu çalışanlar.
Teknisyen: Meslek Liselerinin veya Meslek Yüksek Okullarının; tasarım, teknik, fen veya sağlık programlarından mezun çalışanlar.
Destek Personeli: Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetler ile doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeldir. (Destek Personel sayısı TE Ar-Ge Merkezi personel sayısının %10’unu aşamaz.)
5746 Sayılı Kanun Kapsamında Sağlanan Teşvik ve Destekler Nelerdir?
Ar-Ge indirimi: Ar-Ge Merkezleri, proje faaliyetleri kapsamında yaptıkları harcamaların %100’ünü Kurumlar Vergisi matrahından indirebilmektedir.
Gelir vergisi stopajı teşviki: Ar-Ge Merkezlerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için %95’i, yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için %90’ı ve diğerleri için %80’i gelir vergisinden müstesnadır.
Sigorta primi desteği: Ar-Ge ve tasarım personeli ile destek personelinin Kanun kapsamındaki faaliyetleri karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
Damga vergisi istisnası: Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri için Kanun kapsamındaki her türlü̈ Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kâğıtlardan damga vergisi alınmaz.
Gümrük vergisi istisnası: Kanun kapsamında yürütülen Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisnadır.
Temel bilimler desteği: Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge Merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, kamu personeli hariç olmak üzere iki yıl süreyle, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
Ar-Ge Merkezleri, Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri Performans Endeksleri üzerinden izlemeye tabidir. Ar-Ge faaliyetlerinin sonuç odaklı olarak kurgulanması, iş birliği, ticarileşme, fikri mülkiyet çalışmalarında ilerleme kaydedilmesi, personel, sermaye, makine teçhizat gibi kaynakların daha etkin kullanılması, Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinin oluşturduğu genel tablo içerisinde kendi yerini görebilmesi hedefleri Performans Endeksinin Hedefleridir.
Performans Endeksi, iki faaliyet yılını doldurmuş olan Ar-Ge Merkezlerinin; Ar-Ge ve personel istihdamı, Ar-Ge harcama yoğunluğu, proje kapasitesi, iş birliği ve etkileşim, fikri mülkiyet yetkinliği bakımından yıllara sari olarak kendi içlerine ve diğer merkezlere kıyasla gelişimini istatistiksel yöntemler kullanarak değerlendiren bir metodolojidir.
Ar-Ge Merkezlerine sağlanan desteklerden faydalanmak için, başvuru ve raporların hazırlanmasına ek olarak, firmaların proje geliştirme ve proje yönetim yetkinliklerinin de yüksek olması beklenmektedir. Ar-Ge Merkezi desteklerinden en yüksek fayda ile istifade etmek için Ar-Ge Merkezi kurulum ve yönetimi proje yönetiminde yetkin ekiplerce yönetilmesi, firmanızın sağlayacağı teknoloji ve rekabet avantajlarına katma değer sağlayacaktır.
